Communiceren 1
Een misverstand is de meest voorkomende vorm van menselijke communicatie.
(P. Benary)
Komt dit je bekend voor? Een gesprek voeren lijkt zo eenvoudig. Toch verloopt een gesprek vaak anders dan je bedoeld had. Communiceren is een ingewikkeld proces. Er gebeurt vanalles tegelijkertijd en je kunt niet op alles wat er gebeurt voorbereid zijn. Ingewikkeld of niet, we doen de hele dag niets anders dan communiceren. Bewust en onbewust, met en zonder woorden, we hebben de rol van zender en ontvanger. "Je kunt niet niet communiceren", luidt een uitspraak van Paul Watzlawick, psycholoog en communicatiewetenschapper dan ook. Daarmee geeft hij aan dat alles communicatie is.
Luisteren
Goede communicatie begint met luisteren! Er ligt een wereld van verschil tussen het luisteren van alledag en het aandachtig en betrokken luisteren. Goed luisteren is voor veel mensen moeilijk. Zo denken we vaak aan een paar woorden genoeg te hebben om te weten wat een ander bedoelt (‘o, ik weet precies wat je bedoelt!’) en willen daarop dan gelijk reageren (‘ik zal je eens vertellen hoe dat ging bij mij.’). We zijn vaak in gedachte al bezig een reactie of antwoord te formuleren nog voordat die ander is uitgepraat! Intussen missen we de helft…
Luisteren is meer dan een ander laten uitspreken en het registreren van de woorden die gezegd zijn. Goed luisteren betekent actief luisteren: Niet alleen luisteren wat iemand zegt maar ook naar hoe het gezegd wordt. Wat voor gevoelens heeft de spreker erbij? Je kunt veel opmaken uit de manier van praten: toon, volume, woordkeus etc. maar ook uit het non-verbale gedrag dat iemand laat zien, zijn lichaamstaal. Wanneer je iemand vraagt hoe het met hem gaat en hij antwoord "goed" terwijl zijn schouders hangen en ogen somber staan, kun je je afvragen of het antwoord wel eerlijk is. Goed of actief luisteren, betekent ook dat je laat merken dat je luistert en dat je checkt of je de ander goed begrijpt. Je kunt hetgeen je gehoord hebt herhalen of samenvatten. Niets is zo vervelend als een 'luisteraar' die met zijn hoofd ergens anders is of letterlijk een heel andere kant op kijkt. Het resultaat van actief luisteren is dat je de ander beter begrijpt en dat die ander zich ook gehoord en begrepen voelt. Werkelijk gezien en gehoord worden heeft een positief effect op het onderlinge contact.
Spreken
Naast
beter luisteren kunnen we ook het een en ander verbeteren aan ons spreken. Zo heeft spreken alleen maar zin als er ook daadwerkelijk iemand naar je luistert. De kans dat je boodschap goed
overkomt, wordt groter als je niet alleen rekening houdt met wat je wilt zeggen maar ook tegen wie, de ontvanger van je boodschap. Dus wat wil ik kwijt, aan wie en met welk
doel?
Een veronderstelling binnen NLP (neurolinguïstisch programmeren) is dat de betekenis van je communicatie ligt in de reactie die je krijgt. Dit betekent dat wanneer een ander je niet of verkeerd begrijpt, het geen nut heeft om dezelfde woorden op dezelfde manier (of harder of bozer) te herhalen. Maar let eens op in je omgeving hoe vaak dat gebeurt! Je zult je boodschap op een andere manier moeten communiceren (andere toon, andere woorden) zodat die ander je wel begrijpt.
Zo komen we terug bij het luisteren. Want wanneer je een goede luisteraar bent, kun je je beter inleven in je gesprekspartner en zo je boodschap beter op hem of haar afstemmen.
Misverstanden kunnen dus voorkomen of opgelost worden door beter te luisteren naar een ander en de boodschap die je wilt overbrenger af te stemmen op de ontvanger, of zoals Stephen Covey in zijn boek ‘de zeven eigenschappen van effectief leiderschap’ zegt: ‘Probeer eerst te begrijpen, dan begrepen te worden.’